REKLAMA
Automatycznie wyświetlimy artykuł za 10 sekund
Przejdź do artykułu
Reklama
Reklama
fot. T. Poźniak
GALERIA ZDJĘĆ
Przyjezdni mogą zobaczyć dziś w naszym regionie dużo więcej niż wczoraj. I nie chodzi tu o pseudoatrakcje w rodzaju „parku dinozaurów”. Mamy mądre, oparte na lokalnych tradycjach projekty i dobre realizacje, adresowane do odbiorów nie tylko z Polski, lecz i z całej Europy. Wciąż brakuje informacji o nich: nawet po polsku - o obcych językach nie wspominając.
Na Podkarpaciu wiele samorządów i placówek kulturalnych stawia na turystykę, oszczędzając jednocześnie nawet na drukowaniu folderów. Są wyjątki. Muzeum Kresów w Lubaczowie opublikowało w ub. r. dwujęzyczny album „Radruż-kresowe dziedzictwo” z artystycznymi fotogramami Tadeusza Budzińskiego i wyczerpującym tekstem Janusza Mazura. A ponieważ wspaniała obronna cerkiew z XVI w. znalazła się na liście World Monuments Watch z Nowego Jorku, przyjeżdżają tu nie tylko turyści z całej Europy, lecz także z Kanady, Meksyku czy Chin. W ub. r. było ich 12 tysięcy. Trwają starania o wpisanie cerkwi na Listę UNESCO. Dlaczego niebogate, bo finansowane przez powiat Muzeum Kresów wzięło sobie dodatkowy kłopot na głowę?
ZOBACZ TAKŻE
Reklama
W 2010 r. wojewoda przekazał cerkiew Muzeum, ale bez środków na jej konserwację. A jednak w ciągu dwóch ostatnich lat unikalny zabytek z XVI w. został odnowiony za pieniądze władz centralnych i samorządowych oraz ze środków konserwatora zabytków; teraz trwa konserwacja ikonostasu z przełomu XVII/XVIII w. Cerkiew jest dostępna dla turystów. Niedawno dyr. Makara odebrał wyróżnienie Ministerstwa Kultury w konkursie „Zabytek zadbany”.
Kilka lat wcześniej Muzeum Kresów w podobny sposób uzyskało dodatkowy budynek ekspozycyjny, gdzie odbywają się wystawy sztuki współczesnej – np. Ogólnopolskie Triennale Rysunku w Lubaczowie. Prace laureatów Triennale pokazywane były niedawno w Warszawie i Atenach. W starym spichlerzu – głównej siedzibie Muzeum - można obejrzeć świetną kolekcję sztuki staropolskiej i cerkiewnej, judaika, zbiory etnograficzne, historyczne oraz militaria.
Rynek Galicyjski i Galeria Beksińskiego
Rynek Galicyjski i Galeria Beksińskiego
Sanok, leżący na szlaku turystów udających się w Bieszczady, zyskał dwa nowe obiekty. W Muzeum Budownictwa Ludowego pod kierunkiem dyrektora Jerzego Ginalskiego powstał Rynek Galicyjski. Rynek to wizja małego miasteczka z przełomu XIX/XX w. Zgromadzono tu najpiękniejsze zabytki budownictwa drewnianego: domy mieszkalne oraz zakłady usługowe np. zakład fryzjerski (dom z Dębowca z końca XIX w.), zakład fotograficzny (Brzozów XIX w.), piekarnia (Niebylec XIX w.), sklep kolonialny (Jaśliska pocz. XX w.), apteka (Stara Wieś XIX w.). Są także urzędy: gminy (Jedlicze koniec XIX w.), pocztowy (Brzozów kon.XIXw,) oraz karczma (Sanok XIX w.) z kręgielnią i remizą z Golcowej (1920). Na specjalną uwagę zasługują dwa rzadko spotykane obiekty: domy żydowskie z Ustrzyk Dolnych (kon. XIX w.) i z Jaćmierza (1847r.). Budynki są skromne, parterowe (niektóre to niemal chałupy), wykonane z drewna jodłowego na kamiennych podmurówkach. Zachwycają swą urodą architektury pochodzącej z nieistniejącego już świata. Kryte gontem, z malowniczymi gankami, bielone lub zwracające uwagę bogatą fakturą ręcznie obrabianego siekierami ciesielskimi surowego drewna.
Reklama
W nowym skrzydle Zamku – siedzibie Muzeum Historycznego - otwarto Galerię Zdzisława Beksińskiego. Zgromadzono w niej ok. 100 obrazów, kolekcje: rysunków i fotografii oraz arcyciekawe dokumenty. Do Zamku została także przeniesiona warszawska pracownia malarza. Centralne miejsce zajmują w niej sztalugi z niedokończonym obrazem. Przedstawia on objętą rękami, pozbawioną twarzy głowę anonimowego człowieka – stałego bohatera jego malarstwa. W przeciwległym kącie wysokie lustro, które służyło do tego by w całości obejrzeć malowany obraz.
- Klucz chronologiczny w wypadku Beksińskiego zawodzi. Trzeba było znaleźć inny porządek –wyjaśnia Wiesław Banach, dyrektor Muzeum Historycznego, inicjator budowy Galerii i autor scenariusza wystawy. Porządek ten polega na przenikaniu się różnych motywów, które wciąż na nowo opracowywane towarzyszyły artyście przez całe życie: ludzka postać i zbliżenie twarzy, fantastyczne krajobrazy i budowle: wieże, gmachy, lochy i zamki, motyw krzyża... Na każdym piętrze ważne miejsce zajmuje twórczość z lat 70-tych. To „okres fantastyczny”. Pod koniec życia forma obrazów ulega uproszczeniu i zmonumentalizowaniu.
Krosno od drugiej połowy czerwca br. oferuje przyjezdnym zwiedzanie Centrum Dziedzictwa Szkła. To unikalny w skali kraju zespół obiektów pokazujących współczesny przemysł szklarski oraz jego 90-letnią tradycję. W rozbudowanym i unowocześnionym gmachu dawnej hali targowej w Rynku turysta zobaczy wytop, obróbkę i zdobienie szkła. Produkty powstające na oczach zwiedzających – także z ich udziałem – można kupić w sklepie przy Centrum. Budynek mieści się na skarpie; ma on trzy podziemne kondygnacje.
Reklama
W Muzeum Okręgowym powstała ekspozycja historyczna pokazująca przemysł szklarski od lat 20. XX w. po najnowsze szkło artystyczne oraz dekoracyjno-użytkowe. To dzieła miejscowych twórców i projektantów, pracujących w Krośnieńskich Hutach Szkła oraz w 13 hutach prywatnych. Dzięki nim ręcznie formowane szkło miejscowe wyróżnia się jakością na tle masowej produkcji europejskiej oraz azjatyckiej. Miasto powołało także nowy oddział Muzeum Rzemiosła. To wieża kościoła farnego z XVII w.; zobaczymy w niej trzy unikalne barokowe dzwony oraz ekspozycję zegarów.
Szlachecki dwór w Kopytowej
Szlachecki dwór w Kopytowej
Z centrum Krosna kursuje ekologiczna kolejka. Obwozi ona turystów po zabytkach położonych w najbliższej okolicy. Andrzej Kołder otworzył w Kopytowej Muzeum Kultury Szlacheckiej. Odremontował zniszczony, chylący się ku upadkowi dwór i umeblował stare wnętrza, odtwarzając dawną siedzibę ziemiańską. W Kopytowej gościli członkowie rodu Kamienieckich, którym pobliski zamek w Odrzykoniu podarował Władysław Jagiełło. (Andrzej Kołder opiekuje się zamkiem od 1998 r.; remontuje go już 14 lat. Stworzył także Muzeum Zamkowe.) Kamienieccy stwierdzili, że czują się w Kopytowej jak we własnym domu. W ub.r. odwiedził Kopytową prezydent RP Bronisław Komorowski. A. Kołderowi brakuje funduszy na remont folwarcznej stodoły. Znajdzie się w niej muzeum etnograficzne, do którego zebrał 300 eksponatów oraz unikalne muzeum zagłady ziemiaństwa. Zobaczymy tam dokumenty parcelacyjne, zdjęcia archiwalne, a przede wszystkim zdewastowane sprzęty dworskie np. porąbaną siekierą barokową sekreterę z resztkami misternej intarsji.
Na przedmieściach Jasła leży Karpacka Troja, czyli skansen archeologicznny w Trzcinicy - dzieło życia Jana Gancarskiego, dyrektora Muzeum Podkarpackiego w Krośnie. Z maksymalną wiernością zrekonstruowano tu domostwa i umocnienia obronne z różnych epok istnienia osady. W latach 2100-1650 p.n.e. zbudowano tu pierwszy gród obronny. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, hodowlą, myślistwem, rybołówstwem, tkactwem, obróbką kamienia. Na okres między 1650-1350 p.n. przypadł kolejny etap rozwoju osady. Pełniła ona ważną rolę: docierały tu nawet wpływy odległej kultury egejsko-anatolijskiej. Gromadzono bogactwa w postaci biżuterii ze złota, wyrobów z brązu, bursztynu, paciorków z fajansu oraz wyroby z ceramiki. We wczesnym średniowieczu (780-1031 r. n.e.) istniał tu kolejny potężny gród z wałami o łącznej długości 1250 m. Odtworzono tam realia życia z dawnych epok tak, że do Trzcinicy przyjeżdżają tłumy turystów, aby „dotknąć przeszłości”.
Reklama
Swoje programy turystyczne mają także gminy. W ub.r. otwarto Park Historyczny w Bliźnie (gm. Ostrów) koło Pustkowa. To tutaj hitlerowcy w odizolowanym od świata poligonie przeprowadzali w latach 1943 - 44 próby z rakietami V1 i V2 – supertajną „cudowną bronią” Hitlera, która miała zmienić losy II wojny światowej. Park Historyczny to poligon Blizna w pomniejszeniu. Za wysokim, drewnianym płotem widzimy stojącą pionowo rakietę V2, która złudzenia przypomina oryginalny pocisk. Jej wysokość wynosi 14 m, zaś rozpiętość lotek w dolnej części korpusu przekracza 3,5 m. Rakieta jest w środku pusta. Na dobrą sprawę dałoby się w niej zainstalować oryginalny układ napędowy odnaleziony w okolicznych lasach. Jego system jest tak zaawansowany technologicznie, że można porównywać go do współczesnego komputera. W górnej części bojowej wersji V2 mieściły się materiały wybuchowe (dynamit, trotyl). Ćwiczebną (nieuzbrojoną) wersję rakiety wypróbowywano na poligonie w Bliźnie ze zmiennym powodzeniem. Wiele pocisków spadało, rozrywając się w najbliższej okolicy. Do dziś w pobliskich lasach oglądać można głębokie leje, przypominające kratery wygasłych wulkanów. Potężne wybuchy powodowało umieszczone w nich paliwo: trzy tony spirytusu.
Jeszcze kilka lat temu Blizna była wioską położoną niemal „na końcu świata”. Pozostałości poligonu trzeba było szukać błądząc po lasach. Dzięki Radzie Gminy i wójtowi Piotrowi Cielcowi oraz takim zapaleńcom jak: nadleśniczy z Nadleśnictwa Tuszyma Zygmunt Jurasz, historyk Jacek Flis, sołtys sołectwa Blizna Wiesław Jeleń, ocalały fragmenty tajnej broni i wyposażenia poligonu. Dziś to atrakcja, która dzięki bliskości autostrady A4 ma szanse by niedługo stać się europejskim hitem turystycznym.
Reklama
Reklama
KRAJ
ŚWIAT
Reklama
Rozwiń
